Cây Tràm năm gân (Melaleuca quinquenervia), một giống tràm mới được du nhập và lai tạo từ giống tràm của Úc, đang mở ra cơ hội phát triển kinh tế cho nhiều địa phương khó khăn tại Việt Nam. Loại cây này không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao mà còn phù hợp với điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, đặc biệt là tại các vùng miền núi như xã Nga My, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An.

Người dân xã Nga My thu hoạch và xuất bán Tràm năm gân (ảnh: Thanh Sơn)

Đặc điểm nổi bật của cây Tràm năm gân

Cây Tràm năm gân được biết đến với những ưu điểm vượt trội so với các giống tràm bản địa. Lá cây có 5 gân sọc nổi bật, cho hương thơm nồng và hàm lượng tinh dầu cao hơn. Cây có khả năng sinh trưởng trên nhiều loại đất, từ đất thịt, đất đồi đến vùng đất ngập nước hoặc khô hạn.

Kỹ thuật trồng cây Tràm năm gân cũng đơn giản và phù hợp với điều kiện của người nông dân. Cây được trồng với mật độ từ 10.000 - 15.000 cây/ha, tuổi thọ kéo dài hơn 20 năm. Chỉ cần chuẩn bị hố trồng, bón lót bằng phân chuồng hoặc phân NPK, sau đó phủ bạt để giữ ẩm và hạn chế cỏ dại, cây có thể phát triển tốt mà không cần quá nhiều công chăm sóc.

Theo ông Vi Văn Viên, cán bộ HTX nông nghiệp Nga My, cây Tràm năm gân đạt chiều cao trung bình từ 2-3m chỉ sau hai năm trồng. Khi cây đạt chiều cao từ 1-1,5m, lá có thể được thu hoạch để chưng cất tinh dầu. Trung bình, mỗi năm 1 ha cây Tràm năm gân cho sản lượng khoảng 10 tấn nguyên liệu thô.

Nga My: Điểm sáng thử nghiệm cây Tràm năm gân

Nga My là xã vùng sâu của huyện Tương Dương, cách trung tâm huyện hơn 60km. Đây là một xã có điều kiện kinh tế khó khăn, với tỷ lệ hộ nghèo lên đến 44,88%. Tổng diện tích đất tự nhiên của xã là 18.415 ha, trong đó phần lớn là rừng thuộc Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Huống.

Đầu năm 2021, Sở Khoa học và Công nghệ Nghệ An phối hợp với HTX nông nghiệp Nga My thực hiện thí điểm trồng 0,5 ha cây Tràm năm gân tại bản Đàng. Sau gần hai năm triển khai, cây phát triển xanh tốt và đã cho thu hoạch nguyên liệu.

“Loại cây này không chỉ phù hợp với điều kiện đất đai, khí hậu của xã mà còn mang lại giá trị kinh tế cao,” ông Viên chia sẻ.

Cây giống Tràm năm gân (ảnh: Thanh Sơn)

Hiệu quả kinh tế rõ nét

Cây Tràm năm gân đã chứng minh hiệu quả vượt trội khi mang lại thu nhập ổn định cho người dân. Theo tính toán, mỗi ha cây Tràm năm gân có thể cho thu nhập từ 130-150 triệu đồng/năm. Cứ 1 tấn lá tràm có thể chiết xuất được 13kg tinh dầu, với giá bán từ 1-1,2 triệu đồng/kg.

Mức thu nhập này cao hơn nhiều so với các cây trồng khác tại địa phương, trong khi công chăm sóc không quá phức tạp. Đây là lý do ngày càng có nhiều hộ dân tham gia trồng cây Tràm năm gân và hợp tác cùng HTX trong khâu thu hoạch, chế biến và tiêu thụ sản phẩm.

Hướng đi bền vững cho lâm nghiệp địa phương

Cây Tràm năm gân không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn góp phần bảo vệ môi trường và phát triển rừng bền vững. Với tuổi thọ dài và khả năng thích nghi cao, cây có thể giữ đất, chống xói mòn, đồng thời tạo cảnh quan xanh cho vùng miền núi.

Hiện nay, mô hình trồng cây Tràm năm gân tại Nga My đang được nhân rộng. Các hộ dân từ vùng ngoài đến vùng trong xã đều hào hứng tham gia, đặc biệt là tại các bản vùng đệm của Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Huống, nơi có điều kiện tự nhiên khó khăn nhất.

Theo kế hoạch, Sở Khoa học và Công nghệ sẽ tiếp tục hỗ trợ mở rộng diện tích trồng cây Tràm năm gân, kết hợp chuyển giao kỹ thuật chưng cất tinh dầu để tăng giá trị sản phẩm.

Kỳ vọng phát triển nhân rộng

Những thành công bước đầu tại xã Nga My là động lực để mở rộng mô hình ra nhiều địa phương khác trong tỉnh Nghệ An. Với tiềm năng kinh tế rõ rệt, cây Tràm năm gân hứa hẹn sẽ trở thành cây trồng chủ lực, góp phần cải thiện đời sống của người dân miền núi.

“Chúng tôi hy vọng mô hình này sẽ không chỉ dừng lại ở Nga My mà còn lan rộng ra các xã khác, mang lại giá trị kinh tế bền vững, giúp người dân thoát nghèo,” ông Vi Văn Viên nhấn mạnh.

Cây Tràm năm gân không chỉ là một loại cây trồng mà còn là giải pháp hiệu quả trong công cuộc xóa đói giảm nghèo, phát triển bền vững tại Nghệ An và cả nước.

Đình Cường – Thanh Sơn – Khu lâm nghiệp  CNC